පශ්චාත් මැතිවරණ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ තීරණාත්මක ප්‍රශ්න 10ක් සමඟ “යුක්ති” සාමූහිකය ජනාධිපති අපේක්ෂකයින්ට අභියෝග කරයි.

මාධ්‍ය නිවේදනය

2024 සැප්තැම්බර් 6, කොළඹ දී, 

ශ්‍රී ලංකාව රටේ අනාගතය හැඩගස්වන තීරණාත්මක ජනාධිපතිවරණය ළඟා වීමත් සමඟ, ණය යුක්තිය සහ ජාතියේ වැඩ කරන ජනතාව මුහුණ දෙන ආර්ථික අභියෝග කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන සාමූහිකයක් වන යුක්ති, තීරණාත්මක ප්‍රශ්න දහයක් ජනාධිපතිවරණ අපේක්ෂකයන් වෙත ඉදිරිපත් කර ඇත. අපේක්ෂකයින් ඔවුන්ගේ පශ්චාත් මැතිවරණ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සම්බන්ධයෙන් යුක්ති විසින් මෙම ප්‍රශ්න ලිඛිතව රනිල් වික්‍රමසිංහ, සජිත් ප්‍රේමදාස, අනුර කුමාර දිසානායක, සහ නාමල් රාජපක්ෂ ඇතුළු ප්‍රධාන අපේක්ෂකයින්ට යොමු කර ඇත.

රටේ ආර්ථික අර්බුදයට ඇති එකම ශක්‍ය විසඳුම වන්නේ,ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ගිවිසුම බව ශ්‍රී ලංකාවේ නායකයින් අවධාරණය කර ඇති අවස්ථාවක, ඕනෑම විකල්ප ණය තිරසාර විශ්ලේෂණ (DSA) බැහැර කරමින්,  ජනාධිපති අපේක්ෂකයින්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ, පශ්චාත් මැතිවරනයෙන් පසු ඔවුන් අනුගමනය කිරීමට අදහස් කරන ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳව ඔවුන්ගේ ස්ථාවරය පැහැදිලිව ප්‍රකාශ කරන ලෙසයි. ශ්‍රී ලාංකීය මහජනතාවට මැතිවරණ සම්බන්ධව දැනුවත් කිරීමේ දී ඔවුනගේ ප්‍රතිචාර තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ඇත.

ජනාධිපති අපේක්ෂකන්ගෙන් අසන ලද ප්‍රශ්න 10 පහත පරිදි වේ. 

1. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) ගිවිසුම සහ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද? ඔබ එය ක්‍රියාත්මක කරනවාද, ප්‍රතික්ෂේප කරනවාද, නැතිනම් නැවත සාකච්ඡා කරනවාද?

 ඔබ ගිවිසුම නැවත සාකච්ඡා කරන්නේ නම්, IMF කොන්දේසි සම්බන්ධයෙන් ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද: විශේෂයෙන් ඔබ සාකච්ඡා කරන්නේ කුමන වගන්ති සහ කුමන අරමුණු සමඟද? අතිශය ඉහළ ප්‍රාථමික අයවැය අතිරික්ත ඉලක්ක (වැඩි කළ බදුකරණය සහ අඩු රාජ්‍ය වියදම් හරහා ඉහළ ආදායම්) උත්පාදනය කිරීම සඳහා අවශ්‍ය පරිදි තාර්කිකව සකස් කරන ලද දැඩි කප්පාදු පියවරයන්ට ඔබ ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ කෙසේද? IMF හි ණය තිරසාර විශ්ලේෂණය (DSA) දළ මූල්‍ය අවශ්‍යතා (GFNs) — මූලික සහ පොලී බාහිර ණය ආපසු ගෙවීම සඳහා – දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 4.5ක් ලෙස ව්‍යාපෘති කරයි. ඔබ බාහිර ණය හිමියන්ගෙන් බොහෝ ඉහළ කප්පාදුවක් සහිතව වඩාත් විශ්වසනීය (DSA) එකක් ඉල්ලා සිටිනවාද?

2. ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ මෑතදී සම්පාදනය කරන ලද නීති රීති සහ මහජන අදහස් විමසීමකින් තොරව සම්මත කරන ලද, ආර්ථික පරිවර්තන පනත වැනි, වෙනත් දේ අතර, අනාගත පාර්ලිමේන්තුවට සම්බන්ධ ප්‍රශ්නකාරී ආර්ථික ප්‍රක්ෂේපණයන් කිරීමට උත්සාහ කිරීම පිළිබඳව ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද? ඔබ ආර්ථික පරිවර්තන පනත සහ මිනිසුන්ට තම ආර්ථික සහ සමාජ අයිතීන් සම්බන්ධ ගැටළු ප්‍රකාශ කිරීමට ඉඩ සලසන භාෂණයේ, ආශ්‍රය කිරීමේ සහ රැස්වීමේ නිදහස සීමා කරන නීති ඇතුළු අනෙකුත් ගැටළුකාරී නීති අවලංගු කරනවාද? 

3. ආර්ථික අර්බුදය නිසා ජනතාවගේ ජීවනෝපාය සහ රැකියා අඩාල වී ඇත. ඇස්වැසුම වැඩසටහන ඇතුළු සමාජ ආරක්ෂණය පිළිබඳ ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද? විශ්වීය සමාජ ආරක්ෂණය ගැන ඔබ සිටින්නේ කොතැනද? ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩසටහනේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ ඉලක්කයෙන් 0.6%ක් වන වර්තමාන අවම ප්‍රමාණය අනුව, ඔබ සමාජ වියදම් සඳහා වෙන් කරන්නේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් කොපමණ ප්‍රතිශතයක් ද? කප්පාදු පියවරවලට සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනයේ රාජ්‍ය වියදම් අඩු කිරීම ඇතුළත් වේ. විශ්ව සෞඛ්‍ය හා රාජ්‍ය අධ්‍යාපනය සඳහා ඔබ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් කොපමණ ප්‍රතිශතයක් වෙන් කරන්නේද?

4. කෝවිඩ්-19 වසංගතය අතරතුර සහ විශේෂයෙන්ම 2022 ආර්ථික අර්බුදයෙන් පසුව, බොහෝ කුටුම්භයන් දරුවන්ට බලපාන මන්දපෝෂණය සමඟ ආහාර අනාරක්ෂිත භාවය අත්විඳිති. ජනතාවට දැරිය හැකි මිලකට සහ පෝෂ්‍යදායී ආහාර ලබා ගැනීමට ඔබ හඳුන්වා දෙන වැඩපිළිවෙළ කුමක්ද? විශ්වීය ආහාර සහනාධාර වැඩසටහනක් සම්බන්ධයෙන් ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද?

5. ණය පැහැර හැරීමෙන් පසු වසර දෙකකින් වැඩකරන ජනතාව 18%ක් තරම් ඉහළ වැට් බද්ද හරහා ආර්ථික අර්බුදයේ බර දරයි. වැඩ කරන ජනතාව මත අසාධාරණ වක්‍ර බදු බර අඩු කිරීම සඳහා ඔබ වැට් බද්ද අඩු කිරීම සහ/හෝ ඉවත් කරන්නේද? එසේ නම්, කොපමණ සහ/හෝ කුමන අයිතම සඳහාද? යලි බෙදාහැරීම සම්බන්ධයෙන් ධන බදු සම්බන්ධයෙන් ඔබගේ ස්ථාවරය කුමක්ද?

6. ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය (CEB), ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් සහ රාජ්‍ය බැංකු ඇතුළු රාජ්‍ය සේවාවන් පෞද්ගලීකරණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද? උපාය මාර්ගික පොදු වත්කම් ආරක්ෂා කිරීමට සහ අත්‍යාවශ්‍ය සේවා ගිනි විකිණීම වැළැක්වීම සඳහා ඔබ ක්‍රියාත්මක කරන විකල්ප ප්‍රතිසංස්කරණ මොනවාද?

7. බලශක්ති වෙළඳපොලේ මිල නියම කිරීම නිසා එහි පුරවැසියන්ට ඉන්ධන සහ විදුලිය දැරිය නොහැකි තත්ත්වයට පත් වී ඇති අතර එය ධීවරයන්ගේ සහ කුඩා පරිමාණ නිෂ්පාදකයින්ගේ ජීවනෝපාය කෙරෙහි දැඩි බලපෑමක් ඇති කරයි. අඩු ආදායම්ලාභී කණ්ඩායම් සඳහා බලශක්තිය ප්‍රවේශ විය හැකි සහ දැරිය හැකි මිලකට ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද?

8. දේශීය ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම විශ්‍රාම අරමුදල් සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කිරීමට හේතු වී ඇත. වැඩකරන ජනතාවට සිදුවන මෙම අසාධාරණය ඔබ කෙසේ විසඳන්නේද?

9.ආර්ථික අර්බුදය ආරම්භ වූ දා සිට ජීවන වියදම සිතාගත නොහැකි ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. ඔබ නියම කරන අවම මාසික සහ දෛනික වැටුප කොපමණද, එය ගණනය කරන්නේ කෙසේද? අපේ ආර්ථිකයේ කොඳු නාරටිය කාන්තාවන් ය; විශේෂයෙන් තේ දළු නෙළන්නන්ට සහ ඇඟලුම් කම්කරුවන්ට ඔබ යෝජනා කරන වැටුප් මොනවාද?

10. රටේ බොහෝ ප්‍රදේශවල වැඩ කරන ජනතාව, විශේෂයෙන්ම “මලයහ” දෙමළ ජනයා ඉඩම් නොමැතිව සිටිති. නිවාස සහ කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා ඉඩම් සඳහා ප්‍රවේශය සහතික කිරීම සඳහා ඉඩම් අන්සතු කිරීම සහ නැවත බෙදා හැරීම සඳහා ඔබේ ප්‍රතිපත්ති මොනවාද?

මෙම ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු ඡන්දදායකයින්ට තම තීරණ ගැනීමට අත්‍යවශ්‍ය වන අපේක්ෂකයින්ගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සහ ප්‍රමුඛතා පිළිබඳ වැදගත් අවබෝධයක් ලබා දෙන බව යුක්ති අවධාරණය කරයි. ආර්ථික ස්ථාවරත්වය ඡන්දදායකයින්ගේ තේරීම් හැඩගැස්වීමේ තීරණාත්මක සාධකයක් වන බැවින්, ජනතාවගේ අවශ්‍යතා සහ යහපැවැත්මට ප්‍රමුඛත්වය දෙන පැහැදිලි සහ පුළුල් සැලසුම් ඉදිරිපත් කරන ලෙස යුක්ති සියලුම ජනාධිපති අපේක්ෂකයින්ගෙන් ඉල්ලා සිටී.

ආර්ථික අවිනිශ්චිත කාලයක, ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම, විකල්ප ණය තිරසාරත්ව විශ්ලේෂණය(DSA), ජීවන වියදම, සමාජ සුබසාධන පද්ධති සඳහා රජයේ වියදම්, සහ රැකියා සහ ජීවනෝපායන් උත්පාදනය කරන ආර්ථික වර්ධනය වැනි දැවෙන ගැටළු විසඳීමට අපේක්ෂකයින්ට තීරණාත්මක බව “යුක්ති” විශ්වාස කරයි. වැඩ කරන ජනතාව මත බර අඩු කරන ප්‍රායෝගික විසඳුම් යෝජනා කිරීමට “යුක්ති සාමූහිකය” අපේක්ෂකයින් දිරිමත් කරයි.  

***********